domingo, 22 de abril de 2012

Cosas de médicos compostelanos y gallegos "ensarillados" en la Compostela de José Pasín Romero (y de Dionisio Pereira)




Recomendar a los visitantes del blog la lectura del último libro que ha publicado el economista e investigador Dionisio Pereira acerca de la biografía de José Pasín Romero. Conocedores del rigor investigador y compromiso ideólogico con que el autor combina siempre sus trabajos, por otro lado siempre de de lectura amena y didáctica, acogimos con gran interés la lectura del libro"José Pasín Romero: Memoria do proletariado militante de Compostela" (Fundación Dez de Marzo, 2012).
  • José Pasín foi un dos principais piares del obreirismo compostelán de primeiros do século XX. No 1916 presidiu a Federación de Sociedades Obreras y Agrícolas de Santiago. E aínda máis: foi o primeiro concelleiro obreiro da cidade, en 1909, e máis adiante, no 1931, tenente de alcalde ata 1934.

El libro que es realmente una reconstrucción de la vida política-societaria de Compostela y alrededores a través de la biografía de Pasín. Esta fue una de las impresiones que más nos llamó la atención en la primera lectura del libro. Esto mismo ha sido destacado en distintas reseñas del libro y por el propio autor en entrevistas (recomendar la de www.praza.com)
  • "O libro non fala só da tradición obreirista, senón da construción da cidadanía en Compostela. Pasín era un representante da quinta cidade, é dicir, a Compostela liberal, operaria, artesá, socialmente marxinada pola Compostela dos notables: a levítica, comercial, fidalga, universitaria" (D. Pereira en www.praza.com)

  • (Pasín)..."Era un espírito libre, que se guiaba pola súa conciencia. Iso é, para min, o fundamental. Empezou no republicanismo federal. Cando marcha a Pontevedra achégase aos movementos sindicalistas revolucionarios que despois van confluír na CNT. Cando entrou como concelleiro achegouse a Lerroux e, posteriormente, sempre foi elixido como republicano independente. No 14 de abril está na ORGA. É certo que a partir do 34 moderou moito o seu discurso, e está moi perto do Centro de Portela Valladares. Tamén tivo unha participación testemuñal na Vanguardia de Izquierda Republicana de Xoán Xesús González. Co golpe do 36 tivo que pasar tres anos agochado, matáronlle dous fillos... e a partir diso vai endurecer a súa ideoloxía antifascista. Tivera tamén un enfrontamento duro cos cadros da CNT local... sempre foi iso, un espírito libre". (palabras de Dionisio Pereira en www.praza.com)

Pero no sólo por todo lo ya expuesto y por nuestra admiración por las obras y trayectoria del autor es por lo que hoy queremos traer a nuestros terrenos de interés esta obra de Dionisio Pereira y la Compostela de los años de vida de Pasín (finales de XIX hasta la larga posguerra).
Entremezclados en esta historia, "ensarillados", engarzados en esta nueva historia sobre la ciudad de Compostela, se aportan pistas, datos y novedades sobre la MEDICINA y los MÉDICOS compostelanos del momento. 

Edificios del Manicomio de Conxo (foto primavera 2011. archivo Diario Medico Guardia)

Sobre el manicomio de Conxo hay nuevos datos tanto sobre la huelgas-conflictos obreros en Conxo (huelgas de carpinteros en 1892 y 1897, la famosa huelga de 1933...) como sobre la gestión y trayectorias políticas de directores del manicomio de Vicente Goyanes Cedrón o de Francisco Bacariza, así como referencias a psiquiatras como Villamil o Lois Asorey en el trasfondo y agitaciones de esos años.  Nos decía Dionisio Pereira que tiene pendiente un trabajo sobre la huelga del manicomio de Conxo en 1933 pues tiene derivaciones -incluso sanitarias- muy interesantes (Estamos ya a al espera de esta nueva entrega de D.Pereira).
Otro de los temas que nos descubre este libro es la relación de amistad y ayuda del médico Ulpiano Villanueva (y de su padre, Valeriano Villanueva, militar pero de orientación  agrarista) con Pasín. Nada de extrañar sin embargo dado que conocíamos por trabajos de Ricardo Gurriarán, de Borobó o alguno más... la trayectoria liberal y de apoyo/ayuda antifranquista que tuvo Villanueva en aquellos años complicados (ver). 
También da cuenta por supuesto de las vinculaciones de Nóvoa Santos con grupos intelectuales de simpatía anarquista (en torno a las publicaciones La Revista Blanca y Tierra y Libertad) en torno a los años 1904-1905, en donde estaban otros médicos como Alejo Díaz Jurado (luego fusilado en 1936). Xaime Quintanilla (luego lider del socialismo de orientación galeguista antes de 1936 y también fusilado ) también colaboró un tiempo en Tierra y Libertad en los años 1911-1912.
La trayectoria republicanista de otro médico y lider político republicano gallego de antes del 36 como fue el cirujano pontevedrés Amancio Caamaño Cimadevila , también tiene cabida en esta biografía de Pasín, ya que colabora con el lider obrerista compostelano en la dirección del semanario "La defensa", que será  la referencia de prensa del Partido Republicano en Compostela  entre 1913-1914. Caamaño era de aquellas aún un estudiante de Medicina.
Nos queda una relectura con calma de este libro de Dionisio Pereira, que de nuevo como ya nos ocurrió con otras de sus publicaciones (A CNT na Galiza, Sindicalistas e Rebeldes, o sus trabajos sobre los trabajadores de la línea ferrocarrril Ourense-Lubián o sobre la represión en la comarca de As Frieiras..) nos da pistas y "alicerces" para ahondar en nuevas  stories de la historia social de Medicina de y en Galicia. 

Recordar además que la lectura de libros como el de Dionisio son mas que necesarios en tiempos como los que estamos para que no olvidemos que los avances sociales y laborales de los que hoy disfrutamos en este momento se entroncan con figuras como las que se analizan en este libro. Así nos lo recuerda Dionisio Pereira “debemos a los que hicieron posibles los avances sociales y laborales, los que ahora están en riesgo por culpa del capitalismo depredador y sus servidores políticos”(palabras de Dionisio Pereira en www.praza.com).


miércoles, 18 de abril de 2012

Contra os recortes e a privatización da Sanidade Pública Galega. Ante a reunión do Consello Interterritorial do 18 de abril. (SOS Sanidade Pública)


Martes, 17 Abril 2012 23:35
Atención, ábrese nunha nova fiestra. 
A crise, a redución do déficit e a insostibilidade do sistema sanitario público están sendo utilizados como coartada para introducir recortes e privatizacións na sanidade galega. Con todo, o noso sistema é dos máis baratos da Unión Europea (o gasto por persoa é de 2.049 dólares,  fronte aos 2.870 dólares da UE en poder paritario de compra), e a nosa presión fiscal é das máis baixas (34% do PIB fronte a 44% da UE), cun nivel de fraude que alcanza o 25% do PIB (90.000 millóns de euros).
.
Doutra banda o crecemento do gasto sanitario ten pouco que ver coa demanda de asistencia da poboación que está relacionado coa organización, funcionamento e orientación do sistema; coa falta de planificación; coa descoordinación entre hospitais e atención primaria; co abuso das tecnoloxías diagnósticas e terapéuticas (un 23% máis alto que a media europea) e da prescrición farmacolóxica; coa parasitación do sector público polo privado; e co abandono da atención primaria, da promoción da saúde e da prevención da enfermidade.
.
Despois de que a Xunta de Galicia reducira o orzamentario en 300 millóns o Goberno central pretende que fagamos máis recortes para cumprir co seu obxectivo de reducir o gasto sanitario en 7.000 millóns de euros, a concretar no Consello Interterritorial do próximo día 18 de abril cos conselleiros dos servizos de saúde autonómicos..
Entre as medidas que se están aplicando ou adiantado, a modo de globos sondas, polos responsables de algunhas CCAA e polos ministros de economía e sanidade están:

  • Incrementar o copago farmacéutico segundo nivel de renda.
  •  Acabar coa gratuidade das receitas dos pensionistas.
  •  Copago por consultas e probas diagnósticas.
  •  Recorte da carteira servizos ofertados pola sanidade pública.
  •  Promoción de seguros complementarios con desgravacións fiscais.
  •  Colaboración Público Privada para construír e xestionar as novas infraestruturas.
  • Privatización de servizos sanitarios (radioloxía, laboratorios; servizos clínicos..) e non sanitarios (administración, centrais de chamadas, alimentación, limpeza, hixiene, informáticas, avaliación tecnolóxica, planificación, centrais de compras, etc.)
  •  Eliminar fondos de cohesión interterritorial.
  •  Peche de servizos sanitarios: Hospitais e plantas, urxencias, centros de de Saúde e consultorios.
  •  Eliminar a actividade asistencial dos hospitais pola tarde.
  •  Redución de persoal e de gastos de persoal: Xubilacións obrigatorias aos 65 anos sen reposición das vacantes, despedimento ou redución do horario do persoal interino, precarización de contratos, redución salarial, laboralización, etc.

A gran maioría destas medidas atentan contra os alicerces fundamentais do noso sistema sanitario como son a universalidade, a accesibilidade, a equidade, o carácter redistributivo, a calidade e a eficiencia, e terán graves consecuencias para a maioría da poboación que recibirá unha atención de menor calidade, e terá dificultado o seu acceso á asistencia que será diferente segundo o seu nivel de renda, pagará máis por menos e deberá procurarse seguros complementarios para ser atendido polos problemas de saúde excluídos do sistema público..
Fronte á política de recortes e privatizacións é posible outra, baseada na mellora da eficiencia e o uso racional dos recursos,  para mellorar a calidade e seguridade da atención sanitaria e os niveis de saúde da cidadanía:.
Concepto
Recadación copago
Aforro racionalidade
Reducir 50% os medicamentos innecesarios  >65 anos 
  70  millóns €
83 millóns €
Reducir50%  ingresos por reaccións adversas aos fármacos
  23 millóns €
66 millóns €
Reducir 30% os efectos adversos durante a hospitalización
    0 millóns €
27 millóns €
Reducir en 1/3 as estancias inadecuadas
    0 millóns €
263 millóns €
Reducir 10%  frecuentación  a urxencias hospitalarias non ingresadas
   9,4  millóns €
23 millóns €
Traspasar o 25% das consultas hospitalarias a AP
  44 millóns €
60 millóns €
Reducir en 1/3 as RM e TC innecesarios
   4,5  millóns €
14,8  millóns €
Integración do mutualismo administrativo no SNS
   4,5 millóns €
12,5 millóns €
Total
155 millóns €
549,3 millóns €
.
Queremos advertir ao presidente da Xunta de Galicia Sr Núñez Feijoo que non imos tolerar que o Consello Interterritorial adopte decisións ou medidas que deterioren ou privaticen o noso sistema sanitario que ten o apoio da grande maioría da poboación e esiximos á Conselleira de Sanidade Rocío Mosquera que defenda o carácter público da nosa sanidade, que se opoña a calquera medida de copago, e que se manteñan os fondos de cohesión interterritorial que compensan a nosa menor capacidade de recadar os impostos que financian a sanidade pública galega.
Desde SOS Sanidade Pública facemos un chamamento á cidadanía galega para dar unha resposta contundente no caso de que o Consello Interterritorial do día 18 de abril adopte calquera medida que deteriore, aínda máis, o Sistema Sanitario Público Galego.

Santiago, 17 de abril de 2012

sábado, 14 de abril de 2012

ATENTADO en el "MONUMENTO en MEMORIA DOS MORTOS POLA REPRESIÓN FRANQUISTA" (Ourense, 14 de abril de 2012)


COMUNICADO DE REPULSA AO ATENTADO NO MONUMENTO EN MEMORIA DOS MORTOS POLA REPRESIÓN FRANQUISTA (Ourense, 14 de abril de 2012)

Acto en abril 2010 en el entorno del Monumento aos republicanos mortos pola represión franquista en el Cementerio S. Francisco de Ourense .(Foto Archivo Diario Medico Guardia) .

"Ante o atentado realizado na madrugada do 14 de Abril no cemiterio ourensá de San Francisco, no monumento en memoria dos mortos pola represión franquista, os abaixo asinantes, en nome da sociedade libre e democrática, expresan a súa máis fonda repulsa por un acto que, alén de incívico, supón unha inaceptable aldraxe ás persoas mortas por defenderen os seus ideais.
  
Amigos da República
Asociación proCentenario de Nós 2020 (ApCNós2020)
Asociación Sociopedagógica Galaico Portuguesa (ASPGP)
Ateneo de Ourense
Bloque Nacionalista Galego (BNG)
Campus de Ourense-Uvigo
Colexio Oficial de Médicos de Ourense
Comisións Obreiras (CC OO)
Confederación Intersindical Galega (CIG)
Coral de Ruada
Encontro Irmandiño (EI)
Esquerda Unida (EU)
Fundación Vicente Risco
Máis Galiza (+G)
Nova Escola Galega (NEG)
Partido Comunista de Galicia (PCG)
Partido Nacionalista Galego-Partido Galeguista (PNG-PG)
Partido Socialista de Galicia (PSdeG-PSOE)
Seminario de Estudos Socialistas “Manuel Suárez”
Unión Xeral de Traballadores (UXT)
Ourense, 14 de Abril de 2012"
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ofrecemos a los lectores del blog algunas fotos tomadas hoy por amigos/colaboradores de "Diario de un médico de guardia". También nos han hecho llegar el texto de una canción de Víctor Manuel y Ana Belén que acompaña estas imágenes.

Pintada no Cemiterio S. Francisco  de Ourense no entorno do Monumento aos republicanos. 14-4-2012.
(Foto XLC-Archivo Diario Medico Guardia)

Pintada en la placa-recuerdo en el entorno del Monumento aos republicanos en la que figuran los nombres de los ciudadanos represaliados y enterrados en el Cemiterio S. Francisco de Ourense . 14-4-2012.
(Foto XLC-Archivo Diario Medico Guardia)

Pintada en las flores violetas que decoran con los colores de bandera republicana el entorno del Monumento aos republicanos en el Cemiterio S. Francisco de Ourense . 14-4-2012.
(Foto XLC-Archivo Diario Medico Guardia)

Esto no es una canción

Cuando hablen de la patria

no me hablen del honor,

no me cuenten batallas
ganadas cara al sol,
tal vez si me contaran
que no importa el color,
ni el sexo ni la raza
o el bando en que luchó...

Cuando hablen de la patria
no me hablen del valor,
no jueguen con el sable
ni tachen de traidor,
al que la lleva dentro
pegada al corazón,
y no anda por la calle
con ella en procesión.

Cuando hablen de la patria
no olviden que es mejor,
sentirla a nuestro lado
que ser su salvador,
por repetir su nombre
no te armas de razón,
aquí cabemos todos
o no cabe ni Dios.

(disco Víctor y Ana en vivo - 1981)

jueves, 5 de abril de 2012

El Sanatorio Psiquiátrico del Perpetuo Socorro (barrio de O Couto, Ourense, 1943-1947)

El Sanatorio Psiquiátrico del Perpetuo Socorro: Ya hicimos referencias en otra entrada del blog a este centro psiquiátrico privado que funcionó en Ourense desde inicios de 1943 y hasta el año 1947. Fue una iniciativa de los psiquiatras Manuel Cabaleiro Goás y Nicandro Pérez Vázquez.


Anuncio en LA REGIÓN, 14-2-1943
El nombre de Cabaleiro estuvo vinculado durante toda su vida profesional al de Nicandro Pérez Vázquez. Ambos se conocen ya durante la II República, durante su militancia/simpatía por las JAP (Juventudes de Acción Popular). Tras la Guerra Civil, y desde inicios de 1943 se van a zambullir de lleno en la práctica psiquiátrica privada, ya que abrirán la primera Clínica Psiquiátrica de Ourense, el Sanatorio Psiquiátrico del Perpetuo Socorro. Este sanatorio, situado inicialmente en el barrio de O Couto, en la calle Ervedelo 11 y 13, se trasladará unos años más tarde,  en 1947, al Pazo de Guizamonde a las afueras del núcleo urbano de la época. El Sanatorio de Guizamonde cierra a primeros de los años 80. Desde el Ourense provinciano de los años de la posguerra y del desarrollismo franquista consolidará Cabaleiro su prestigio dentro y fuera de Galicia. Los dos sanatorios privados (en O Couto y en Guizamonde) de Cabaleiro y Nicandro Pérez fueron los centros de hospitalización psiquiátrica privada más importante en la provincia desde 1943 a 1977.  
Volviendo al Sanatorio Psiquiátrico del Perpetuo Socorro de O Couto, podemos ver que en sus comienzos, en el diario local La Región (en febrero de 1943), insertan diversos anuncios promocionales destacando la apertura del Sanatorio. Era un momento importante para la reorganización de la Sanidad (se empezaba a hablar del Seguro Obligatorio de Enfermedad) y de la sociedad española y ourensana. Recordemos que estamos en la posguerra, en plena autarquía franquista y con la Segunda Guerra Mundial aún abierta.
En estos anuncios del diario ourensano citado se señala de forma destacada la participación del doctor José Peréz López Villamil (“Catedrático de la Facultad de Medicina de Santiago”), quien consultaría dos días al mes. Cabaleiro y Nicandro Pérez, figuran en dicho anuncio como “Profesores ayudantes de la Cátedra”. 
Ofrecen en dicho Sanatorio “una separación completa de sexos en el Establecimiento”, así como “consulta gratuita los jueves de 4 a 6 para pobres que lo acrediten”. 
Además especifican su oferta terapéutica: “Psicoterapia-Psicacogia-Piretoterapia-Curas de Sakel y Meduna-Hidroterapia-Electroshockterapia”. 
Hoy traemos una fotografía del edificio en donde estuvo situado, en el corazón del barrio de O Couto en la capital ourensana, frente a la iglesia de Fátima.
Sanatorio Psiquiátrico Perpetuo Socorro (1943-19..), abierto por Cabaleiro Goás y Nicandro Pérez en 1943. Situado en la esquina enfrente Pocos años después se traslada al pazo de Guizamonde en el barrio de A Ponte. La foto está tomada del libro "Historia de O Couto" (X. Álvarez).

Vista aérea de barrio de O Couto en 1963. Tomada y modificada de blog Ourensenotempo. La flecha señala el edificio en el cual estaba el Sanatorio psiquiátrico del Perpetuo Socorro.

Manuel Cabaleiro Goás, años 60.